Unia Europejska stawia na rolnictwo ekologiczne
Nadchodzi nowa era transformacji Wspólnej Polityki Rolnej oraz łańcucha żywnościowego w Unii Europejskiej. Teraz głównymi instrumentami mają być rolnictwo ekologiczne oraz agroekologia – wynika z dokumentu Europejski Plan Działania dla Rolnictwa Ekologicznego, który został opublikowanym przez Komisję Europejską 25 marca 2021 r. Nawiązuje on do założeń strategii „Od pola do stołu” polegającego na powiększeniu powierzchni gruntów rolnych przeznaczonych pod produkcją ekologiczną do 25 proc. Dla Polski jest to ogromne wyzwanie, ponieważ obecnie tylko 3,1 proc. użytków rolnych uprawiana jest ekologicznymi metodami.
Najwyższy czas, by właściwie wynagrodzić rolników ekologicznych i rolników rozpoczynających produkcję ekologiczną za ich wkład w zwiększanie korzyści społecznych i środowiskowych w całej Unii Europejskiej, a przede wszystkim dla jej konsumentów. To ich praca w największej mierze przyczynia się do zachowania żywotności obszarów wiejskich, wysokiej jakości żywności oraz ochrony środowiska, gleb, różnorodności biologicznej, zasobów wodnych i stabilnego klimatu.
Komisja Europejska zaproponowała konkretne rozwiązania, a przede wszystkim środki finansowe, by wzmacniać rozwój rolnictwa ekologicznego we Wspólnocie. Europejski Plan Działania dla Rolnictwa Ekologicznego proponuje m. in. włączenie żywności ekologicznej do systemu zamówień publicznych, obniżenie podatków dla produktów ekologicznych, tworzenie bio-regionów oraz wzmocnienie sieci doradczej dla rolnictwa ekologicznego i praktyk agroekologicznych.
Planowane jest także przeznaczenie co najmniej 30 proc. z budżetu na badania i innowacje w obszarach rolnictwa, leśnictwa i rozwoju obszarów wiejskich dla badań w sektorze ekologicznym.
„Jest bardzo ważne, gdyż rolnictwo ekologiczne jest systemem opartym na wiedzy rolników na temat odpowiednich praktyk, metod i technologii chroniących glebę, wodę, powietrze oraz zapewniających wysoki dobrostan zwierząt gospodarskich.” – Wyjaśnia Justyna Zwolińska – ekspert ds. rzecznictwa Koalicji Żywa Ziemia.
Europejski Plan Działania dla Rolnictwa Ekologicznego zakłada przekazanie środków zarówno na kształtowanie podaży jak i popytu na produkty ekologiczne. Państwa członkowskie w swoich Planach Strategicznych dla nowej Wspólnej Polityki Rolnej powinny wyznaczyć jasne cele i terminy realizacji w tym zakresie. Ustanowienie i organizacja „Ekologicznego dnia” w Unii Europeskiej ma służyć sprawdzeniu poziomu rozwoju unijnego rolnictwa ekologicznego.
„Możemy skorzystać z oferty Unii Europejskiej dla rolnictwa ekologicznego pod warunkiem mądrego planowania rozwoju tego sektora w Polsce. Konieczna jest zmiana Ramowego Planu dla Ekologicznego Rolnictwa i Żywności na lata 2021-27, przygotowanego w tym roku przez Ministerstwo Rolnictwa. Konieczna jest też zmiana podejścia do rolnictwa ekologicznego w Polsce.” – Uważa Dorota Metera – ekspert ds. rolnictwa ekologicznego Koalicji Żywej Ziemi.
„Kiedy mówimy o wyzwaniu wynikającym z dokumentu Europejski Plan Działania dla Rolnictwa Ekologicznego należy czytać również między wierszami.” – Uważa Sławomir Skowiński – Prezes Instytutu Jakości. – „To prawda, że dla Polski jest wyzwaniem zwiększenie ekologicznego areału z 3,1 proc do 25 proc. Należy jednak brać pod uwagę, że wydajność gospodarstw ekologicznych jest znacząco mniejsza niż upraw intensywnych. Należy o tym pamiętać, że jeśli nie zostanie zwiększony areał to zmiana struktury upraw spowoduje zmniejszeniem podaży, co może skutkować wzrostem cen żywności. Żeby było jasne, oczywiście jestem za zdrową i ekologiczną żywnością. Zwracam uwagę na pewne konsekwencje po to aby przy podejmowaniu decyzji widzieć całą perspektywę polskiego rolnictwa i skutków podejmowanych działań.” – Wyjaśnia Sławomir Skowiński – Prezes Instytutu Jakości.
