Niemiecka gospodarka skurczyła się o -5,0 proc. w 2020 r., co mimo wszystko sugeruje, że pomimo drugiego lockdownu aktywność gospodarcza w ostatnim kwartale 2020 r. utrzymała się na stosunkowo dobrym poziomie. Niestety, jak przewidują eksperci Allianz Research i Euler Hermes na początku 2021 r. – z powodu nowych obostrzeń – niemiecką gospodarkę czeka ostre załamanie, a w przekroju całego roku często zmieniająca się sytuacja, o trudnych do przewidzenia skutkach.
Niemiecka gospodarka, po słabym początku 2021 roku spowodowanym twardym lockdownem, w drugim kwartale zacznie nabierać rozpędu. Głównie dzięki postępującej liczbie szczepień i w konsekwencji poluźnianiu obostrzeń. Prognoza wzrostu Produktu Krajowego Brutto Niemiec w 2021 r. oscyluje na poziomie +3,5 proc. a w 2022 r. +3,8proc. W efekcie niemiecka gospodarka powinna osiągnąć poziom PKB sprzed kryzysu w I połowie 2022 r. Główne czynniki ryzyka to trudny, do całkowitego przewidzenia, rozwój pandemii SARS-CoV-2 oraz wybory parlamentarne w 2021 roku i w konsekwencji odłożenie kluczowych decyzji na okres po uformowaniu nowego rządu.
W 2021 roku niemiecka gospodarka będzie w szybkim tempie przechodzić przez całą paletę cyklu koniunkturalnego, od krótkotrwałego zduszenia w I kwartale 2021 r. do napędzanego szczepionkami boomu konsumpcyjnego w drugiej połowie roku. Ekonomiści Allianz Research oraz Euler Hermes oczekują, że sekwencja będzie przebiegać następująco:
- Ostre spowolnienie gospodarcze w 1 kwartale 2021 r. Twardy lockdown obejmujący zamknięcie mniej kluczowych gałęzi handlu detalicznego będzie trwać, sądząc po rozwoju sytuacji, tj. utrzymującym się wysokim poziomie nowych przypadków zachorowań Covid-19, znacznym obłożeniu oddziałów intensywnej terapii w szpitalach oraz rosnącymi obawami o rozprzestrzenianie się nowego, zakaźnego szczepu SARS-CoV-2. Stąd spodziewać się można, iż złagodzenie restrykcji przyniesie efekty najwcześniej w marcu 2021 r. W sytuacji, gdy każdy tydzień blokady kosztuje niemiecką gospodarkę około 4.000.000.000 euro, co oznacza utratę do -0,5 proc. kwartalnego wzrostu, znaczący spadek Produktu Krajowego Brutto jest niemal pewny, nawet jeśli perspektywy sektora produkcyjnego powinny pozostać korzystne.
- Techniczne odrodzenie gospodarcze w II kwartale 2021 r. Gospodarka Niemiec wyjdzie z hibernacji dopiero w okolicach kwietnia, ponieważ bardziej sprzyjające efekty sezonowe (tj. cieplejsze temperatury) wraz z postępami w kampanii szczepień pozwolą na stopniowe rozluźnienie ograniczeń, a w konsekwencji uwolnienie popytu skumulowanego w miesiącach zimowych. Efekty bazowe powinny dodatkowo pomóc w osiągnięciu kwartalnego tempa wzrostu w kierunku +3 proc. kwartał do kwartału – najsilniejszego kwartalnego wzrostu Produktu Krajowego Brutto w historii, z wyjątkiem tego, który obserwowano w III kw. 2020 r.
- Wzrost wydatków socjalnych w III i IV kwartale 2021 r. Złagodzenie restrykcji związanych z SARS-CoV-2 od II kwartału i zaszczepienie zagrożonej populacji do połowy roku, przygotuje grunt dla niemieckiej gospodarki, która zacznie się rozpędzać, a wzrost Produktu Krajowego Brutto prawdopodobnie wyniesie ponad +2 proc. kwartał do kwartału zarówno w IV kwartale, jak i w III kwartale 2020 r. Wraz ze zmniejszaniem się niepewności co do perspektyw gospodarczych i relatywnie dobrej sytuacji na rynku pracy – stopa bezrobocia powinna wynieść 5,8 proc. w 2021 r., po 5 proc. w 2019 r. i 6 proc. w 2020 r., dobrze to wróży wykorzystaniu oszczędności zawiązanych z powodu pandemii, realizacji odłożonych wydatków. W rezultacie oczekiwać można, że do końca roku 2021 stopa oszczędności zbliży się do poziomu sprzed pandemii SARS-CoV-2. W szczególności skorzystają na tym „wydatki socjalne”, które będą napędzać ponowną konwergencję między sektorami usług i produkcji. Gwałtowne przyspieszenie cen konsumpcyjnych do poziomu 2 proc. rok do roku w II poł. 2021 r. w związku z wyraźnym przyspieszeniem tempa wzrostu, rosnącymi cenami energii i silnymi efektami bazowymi wynikającymi z obniżki VAT w II poł. 2020 r. powinno okazać się przejściowe, a wszelkie wezwania do zacieśnienia polityki pieniężnej na tym etapie byłyby zdecydowanie przedwczesne.
Allianz Research i Euler Hermes podtrzymują prognozę wzrostu Produktu Krajowego Brutto Niemiec na poziomie +3,5 proc. w 2021 r. jednocześnie dostrzegając rosnące ryzyko pogorszenia sytuacji w pierwszej połowie roku, jeśli blokada zostanie zaostrzona i/lub przedłużona na drugą połowę roku, jeśli liczba szczepień przeciwko SARS-CoV-2 nie osiągnie zakładanego poziomu. W 2022 r. spodziewany wzrost Produktu Krajowego Brutto utrzyma się znacznie powyżej potencjału (z „normalnych” czasów) na poziomie +3,8 proc., ponieważ osiągnięcie odporności stadnej pozwolił na powrót do normalności gospodarczej, a polityka monetarna i fiskalna wciąż będą wspierające. W efekcie niemiecka gospodarka powinna osiągnąć poziom PKB sprzed kryzysu w I połowie 2022 r.
Główne zagrożenia dla perspektyw gospodarczych Niemiec dotyczą z jednej strony rozwoju sytuacji sanitarnej, a z drugiej strony reakcji decydentów politycznych w całym spektrum (zdrowotnym, fiskalnym, monetarnym itd.). W tej ostatniej kwestii ekonomiści Allianz Research i Euler Hermes dostrzegają ryzyko zaniechania działań w kwestiach fiskalnych i europejskich w kluczowej fazie ożywienia gospodarczego w okresie SARS-CoV-2. Połączenie paraliżu politycznego i samozadowolenia może sprawić, że niemiecka mantra polityczna SARS-CoV-2 zmieni się z „wszystko, co trzeba” na „wszystko, co jest absolutnym minimum”. W końcu, gdy kadencja kanclerz Angeli Merkel dobiega końca po 16 latach rządów, Niemcy zwrócą się do wewnątrz i skupią na polityce krajowej. Do września 2021 r. wyścig o jej sukcesję będzie przyciągał całą uwagę, a po wyborach, prawdopodobnie nastąpią skomplikowane rozmowy koalicyjne między partiami CDU a Zielonymi. W związku z tym wszystkie ważne długoterminowe decyzje polityczne zostaną odłożone do 2022 r.
Pełna wersja analizy sytuacji w Niemczech znajduje się w opracowaniu Działu Badań Ekonomicznych Grupy Euler Hermes dostępnym w języku angielskim na stronie www.eulerhermes.com