Inspektoraty Farmaceutyczne kontra apteki franczyzowe
W ostatnich tygodniach prokuratury, na wniosek wojewódzkich inspektoratów farmaceutycznych (WIF)wszczęły postępowania w sprawie cofnięcia zezwoleń na prowadzenie aptek – mamy informację, że trwają postępowania, które mogą doprowadzić do zamknięcia ponad 20 aptek należących do sieci franczyzowych.
Jest to efekt dualizmu prawnego na rynku aptecznym, regulowanym przez dwa organy Inspektoraty Farmaceutyczne i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ofiarami tego stanu rzeczy są pacjenci, pracownicy oraz przedsiębiorcy. Krytyczny stosunek Inspektoratów Farmaceutycznych do aptek, funkcjonujących o zasady franszyzy, sprawia, znaczna część placówek może zniknąć. Mniejsza ilość aptek oznacza ograniczony dostęp do leków oraz wzrost ich cen. Spełnianie oczekiwań Inspektoratów Farmaceutycznych oznacza zamykanie placówek i zwolnienia pracowników. Sami farmaceuci będą tracić pracę, źródło dochodu, a w niektórych przypadkach nawet dorobek całego życia.
https://mgr.farm/aktualnosci/byly-glowny-inspektor-farmaceutyczny-zatrzymany-przez-cba/
Aktualnie obowiązujący system prawny sprawia, że o funkcjonowaniu aptek franczyzowych, często sprzecznie, decydują dwie różne instytucje: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) oraz Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF) – taka sytuacja prowadzi do chaosu, który nie miał prawa zaistnieć.
Ustawa Prawo farmaceutyczne nakazuje inspektorom farmaceutycznym stosowanie zapisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów przy badaniu przynależności farmaceuty do grupy kapitałowej. Pomimo tego Inspektoraty Farmaceutyczne wydają własne orzecznictwa i decyzje w tej sprawie. Są one odmienne od tych wynikających z kontroli Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
W województwie Zachodniopomorskim aptekom grozi zamknięcie, ponieważ Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny po roku czasu od ich uruchomienia zdecydował, że poprzednie, prawomocne decyzje były nieprawidłowe i je zmienił. W województwie Dolnośląskim, Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny, przy wsparciu lokalnej Izby Aptekarskiej zablokował otwarcie apteki, znajdującej się przy jednej z przychodni, co pozbawiło pacjentów możliwości wygodnego zaopatrzenia się w leki.
„Dualizm prawny między decyzjami Inspektoratów Farmaceutycznych, a orzecznictwem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, burzy funkcjonowanie wielu aptek. Pacjenci tracą dostęp do leków, pracownicy tracą pracę, a właściciele bankrutują.” – Wyjaśnia mgr farm. Mariusz Kisiel – prezes zarządu Związku Aptek Franczyzowych.
Pojęcie grupy kapitałowej w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów jest jasno określone – jeden przedsiębiorca musi mieć decydujący wpływ na drugiego (np. przez większościowy pakiet udziałów), natomiast istota umowy franczyzowej opiera się na dobrowolnej współpracy dwóch niezależnych podmiotów i nie świadczy o przystąpieniu do grupy kapitałowej. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, badając umowy i zależności pomiędzy właścicielami sieci franczyzowych, a farmaceutami-franczyzobiorcami, potwierdził, że nie stanowią grupy kapitałowej. Inspektoraty Farmaceutyczne ignorują tę wiedzę.
„Próba wykorzystania przez organ publiczny niejednoznacznych norm prawnych i stworzenia tego rodzaju dualizmu w interpretacji i stosowaniu prawa przez organy publiczne jest niedopuszczalna.” – Uważa – wyjaśnia prof. Elżbieta Chojna-Duch . – „Organ, bez uzasadnionej przyczyny, nie może odstąpić od utrwalonej praktyki. Postępowanie musi prowadzić w sposób budzący zaufanie przedsiębiorców do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. Naruszenie tych zasad prowadzi do chaosu prawnego, którego skutkiem jest utrudnienie funkcjonowania rynku.” – Wyjaśnia prof. Elżbieta Chojna-Duch, habilitowany doktor nauk prawnych i prawniczka, która w latach 1994-1995 i 2007-2010 była podsekretarzem stanu w Ministerstwie Finansów oraz członkiem Rady Polityki Pieniężnej w kadencji 2010–2016.
Od decyzji Wojewódzkich Inspektoratów Farmaceutycznych można się odwołać do Głównego Inspektora Farmaceutycznego. Jednak szanse na zmianę decyzji są nikłe. Co więcej, decyzje GIF stają się prawomocne i natychmiast wymagalne. Oznacza to , że w przypadku podtrzymania decyzji Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego farmaceuta jest zmuszony do natychmiastowego zamknięcia apteki. W kolejnych krokach może rozpocząć procedurę odwoławczą w sądzie administracyjnym, jednak jest to długotrwały proces, który może trwać nawet kilka lat, co najczęściej doprowadza właściciela apteki do bankructwa.
